Jazgarz (Gymnocephalus cernua) - Budowa zewnętrzna: Ciało dość wygrzbiecone. Głowa o tępym pysku (równym średnicy oka lub krótszym). Duże, szerokie czoło. Oczy duże, osadzone bardzo wysoko. Na spodzie gło-wy płytkie, okrągłe dołki śluzowe. Wieczko skrzelowe z długim, silnym kolcem. Praeoperculum z krótkimi kolcami. Łuski grzebykowe; 35-40 wzdłuż ciała. Linia boczna nie sięga do płetwy ogonowej. Płetwy grzbietowe razem zrośnięte (tym różni się od okonia i sandacza), z 12-16 twardymi i 11-15 miękkimi promieniami. w płetwie odbytowej dwa promienie twarde i 5-6 miękkich. w płetwie piersiowej 13 promieni. Ubarwienie grzbietu i boków zielonooliwkowe do zielonoszarego, z nieregularnie rozmieszczonymi ciemnymi plamami. Piersi czerwonawo połyskujące. Strona brzuszna zielonkawobiała do jasnozielonkawej. Płetwy grzbietowa i ognowa z rzędami ciemnych plamek. Długość 12-15 cm, maksymalnie 25 cm; maksymalny ciężar 400 g.
Występowanie: w większych rzekach i ich ujściach, w jeziorach oraz przymorskich zalewach na północ od Pirenejów i Alp. Występuje od Anglii i północno-wschodniej Francji (w środkowej i zachodniej Francji wsiedlony) aż po zlewisko Morza Białego, Ural i Morze Kaspijskie. Brak go w Irlandii, Szkocji, zachodniej i północnej Norwegii, w Pirenejach i na Bałkanach. Obszar geograficznego występowania jazgarza prawie pokrywa się z obszarem zasiedlanym przez okonia. Obydwa gatunki mają podobną, wysoką tolerancję na zmiany klimatyczne warunków, wahania temperatury oraz przebrażenia wodnego środowiska. Jazgarz spotykany jest prawie we wszystkich środkowoeuropejskich wodach - również w tych nie mających naturalnego połączenia z morzem czy rzeką (naturalne stawy, zalewy, zbiorniki zaporowe itp.). Sądzi się, że ryba ta przenoszna jest do tych zbiorników przez wędrowne ptaki wodne, do których nóg przyczepia się jej kleista ikra.
Tryb życia: Gatunek mający bardzo małe wymagania, niezwykle odporny na zanieczyszczenie wody. Nocą przebywa stadnie w głębszych miejscach o piaszczystym podłożu i słabym prądzie wody. w ciągu dnia w poszukiwaniu pokarmu penetruje płytkie, przybrzeżne rejony. Kryje się tutaj wśród podwodnej roślinności lub pod zwieszającymi się ponad wodą gałęźmi drzew i krzewów. Często przebywa w stadzie razem z kiełbiem. Tarło od marca do maja (w temperaturze wody 10-15°C). Dojrzałe płciowo osobniki łączą się w stada, poszukujące odpowiedniego do rozrodu miejsca w płytkiej strefie brzegowej. Bladożółtawa ikra o średnicy 0,5-1 mm (50000-100000, zależnie od wielkości samicy), składana jest porcjami na kamieniach, rzadziej na roślinach, w postaci galaretowatych sznurów i zbryleń. Okres inkubacji 8-12 dni. Bezbarwne larwy o długości 3-4 mm mają duży woreczek żółtkowy. Zawsze pod koniec okresu rozrodu obserwuje się liczne śniecią biorących w nim udział osobników. Wydaje się, że podobnie jak ma to miejsce u stynki, zwłaszcza starsze osobniki nie są w stanie zregenerować sił po zbyt wyczerpującym dla ich organizmu akcie rozrodu. Dojrzałość płciową jazgarz uzyskuje zwykle w końcu drugiego roku życia.
Odżywianie: Robaki, wioślarki, larwy owadów, małe mięczaki oraz ikra i wylęg ryb.
Uwagi: Jazgarz znany jest z tego, że jego skóra wydziela duże ilości śluzu. Może on być sprawcą znacznych szkód powodowanych wśród ikry i wylęgu ryb użytkowych, będąc zarazem ich konkurentem pokarmowym. w przeciwieństwie do okonia ryba ta ma niewielkie znaczenie gospodarcze. Jest masowo poławiany w basenie dolnej Elby i słonawych zalewach. Mięso jego jest wprawdzie ościste, ale bardzo smaczne.
|